In een zorgintensief gezin heb je waarschijnlijk te maken met hogere kosten dan een gemiddeld gezin. Denk maar aan artsenbezoeken, het vervoer daar naartoe, medicijnen en andere hulpmiddelen. En hoewel het nooit alle kosten zal dekken, is er gelukkig de mogelijkheid om zorgkosten (gedeeltelijk) terug te vragen bij de Belastingdienst. Nikkie den Dekker (co-founder van boekhoudoplossing Paperdork) legt uit hoe dat zit. Wanneer en hoe vraag je zorgkosten terug? Welke zorgkosten kun je terugvragen en wat zijn daarbij de voorwaarden?
Wanneer mag je zorgkosten terugvragen?
Als je zorgkosten hebt gemaakt dan mogen die onder bepaalde voorwaarden worden opgegeven bij de Belastingdienst. Daarover ontvang je dan een belastingvoordeel waarmee de zorgkosten (gedeeltelijk) kunnen worden vergoed. Je kunt zorgkosten terugvragen voor jezelf, je fiscaal partner en/of een kind jonger dan 27 jaar die zelf niet in staat is deze kosten te betalen. Logischerwijs mag je alleen zorgkosten terugvragen indien ze verband houden met ziekte of invaliditeit. Zorgkosten zijn niet aftrekbaar als ze vallen binnen het verplichte en/of vrijwillige eigen risico. Ook zijn de kosten niet aftrekbaar indien je er een vergoeding voor krijgt, door bijvoorbeeld een (aanvullende) zorgverzekering of bijzondere bijstand.
Tip: je zorgverzekering stelt vaak jaarlijks een handig overzicht voor je op, waarin je direct kunt zien welke zorgkosten in aanmerking komen voor aftrek.
Hoe geef je je zorgkosten op?
Zorgkosten geef je op bij je aangifte inkomstenbelasting. Dat is de jaarlijkse aangifte die je doet bij de Belastingdienst, in maart of april. Bij die aangifte wordt op basis van je inkomen en vermogen bepaald hoeveel belasting je moet betalen. Specifieke zorgkosten zijn daarbij een aftrekpost. Dit verlaagt je belastbare inkomen, waardoor je minder inkomstenbelasting hoeft te betalen. Bij de vragenlijst die je invult als je je aangifte inkomstenbelasting doet, is er een vraag of je specifieke zorgkosten hebt gemaakt. Als je zorgkosten wilt opgeven, vul je daar ‘ja’ in. Je hebt dan de mogelijkheid om de gemaakte specifieke zorgkosten op te geven.
Tip: zorg ervoor dat je je gemaakte zorgkosten kunt bewijzen. Bewaar de facturen goed en vraag bij zorgverleners een afsprakenoverzicht op.
Let op: er geldt een drempel
Helaas is niet 100% van je specifieke zorgkosten aftrekbaar in de inkomstenbelasting. Er geldt namelijk een zogenaamd drempelbedrag. Deze drempel wordt berekend op basis van je inkomen, en is ook afhankelijk van of je een fiscaal partner hebt. De Belastingdienst berekent die drempel automatisch voor je op basis van de andere gegevens in de inkomstenbelasting. Alleen de zorgkosten die boven het drempelbedrag uitkomen zijn aftrekbaar.
Welke zorgkosten zijn aftrekbaar?
Er is een hele lijst met zorgkosten die aftrekbaar zijn. Voor verschillende kosten gelden ook verschillende voorwaarden over in hoeverre de kosten aftrekbaar zijn. In sommige gevallen zijn namelijk de werkelijke kosten aftrekbaar, en in andere gevallen is er een vastgesteld bedrag die je mag opgeven. Grofweg kan de aftrekbaarheid van zorgkosten worden onderverdeeld in de volgende categorieën:
Kosten voor geneeskundige hulp, behandelingen & medicijnen
Hierbij kun je denken aan verpleging in een ziekenhuis of een andere instelling, en voorgeschreven behandelingen door een arts of paramedicus. Ook behandelingen van bijv. de tandarts, fysiotherapeut of andere specialist vallen hieronder (mits het niet vergoed is en/of niet in het eigen risico valt). Denk daarnaast aan voorgeschreven medicijnen. Voor deze categorie geldt over het algemeen dat de daadwerkelijk gemaakte kosten aftrekbaar zijn.
Kosten voor hulpmiddelen
In sommige situaties zijn kosten voor hulpmiddelen aftrekbaar. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen in de auto, fiets of computer. In het geval van autisme kun je bijvoorbeeld te maken hebben met gordels in autostoelen die niet losgemaakt kunnen worden of spraakcomputers. Maar let op: vaak is er in dergelijke gevallen al een vergoeding vanuit de Wmo of de zorgverzekering. En dan kunnen de zorgkosten dus niet ook nog bij de Belastingdienst worden opgegeven. Daarnaast geldt dat niet alle hulpmiddelen aftrekbaar zijn. Kosten voor pictogrammen, geluiddempende koptelefoons bijtkettingen of verzwaringsdekens zijn bijvoorbeeld geen officiële hulpmiddelen en daarom niet aftrekbaar. Bij twijfel kun je het lijstje met hulpmiddelen raadplegen die aftrekbaar zijn voor de Belastingdienst.
Kosten voor vervoer
In deze categorie kun je denken aan ritjes naar de arts, een ziekenhuis of de apotheek. Hiervoor mag je de werkelijk gemaakte kosten opgeven. Voor autokosten kun je dit berekenen met algemene schattingen*. Ook bijbehorende parkeerkosten voor dit soort bezoekjes zijn aftrekbaar. Maak je extra vervoerskosten vanwege ziekte of invaliditeit, ten opzichte van vergelijkbare mensen die niet ziek zijn? Dan mag je die kosten ook opgeven. Om dit aan te tonen kun je als basis gebruikmaken van gegevens van het Nibud of CBS. Tot slot vallen in deze categorie ook reiskosten voor ziekenbezoek. Bijvoorbeeld als de zieke voor langer dan een maand op een andere locatie wordt behandeld. In zulke gevallen mag je voor de auto €0,21 per kilometer (2023) aftrekken, voor overige reismethoden mag je de werkelijke kosten opgeven. Vervoerskosten die geen verband houden met de hierboven genoemde categorieën – denk aan bijvoorbeeld een ritje naar de zorgboerderij – zijn dus niet aftrekbaar.
Tip: voor de berekening van het werkelijke autogebruik op basis van algemene schattingen tipt de Belastingdienst de ANWB rekentool.
Diëten
Een dieet is aftrekbaar onder de voorwaarde dat deze wordt gevolgd op voorschrift van een arts of een diëtist. Voor diëten geldt dat er een vast bedrag aftrekbaar is, afhankelijk van het type dieet. In deze lijst kun je alle aftrekbare diëten van 2024 zien, met daarbij ook het aftrekbare bedrag.
Extra gezinshulp
Als er een dusdanige zorgbehoefte is dat er extra gezinshulp moet worden ingeschakeld dan zijn die kosten ook onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar (mits deze bijvoorbeeld niet al wordt gefinancierd vanuit de Jeugdwet). Ook hiervoor geldt dat je de rekeningen of kwitanties hiervan goed moet bewaren. Daarnaast gelden voor deze rekeningen extra eisen die zichtbaar moeten zijn. Het gaat dan om datum, bedrag, naam, adres en woonplaats van de gezinshulp of instantie die hulp verleent. Dubbelcheck dit dus en bewaar de facturen goed!
Extra kleding en beddengoed
Extra kleding en beddengoed (en het wassen daarvan) is aftrekbaar als de kosten rechtstreeks zijn gemaakt als gevolg van ziekte en invaliditeit. Daarnaast moet de ziekte minimaal 1 jaar duren of moet het waarschijnlijk zijn dat het 1 jaar gaat duren. Is jouw kind bijvoorbeeld nog niet zindelijk terwijl leeftijdsgenoten dit wel zijn en moet je hierdoor extra vaak wassen? Of bijt hij zijn truien kapot door een sterke kauwbehoefte? Als dit een gevolg is van zijn/haar autisme of een andere diagnose, mag je het vaste bedrag voor kleding en beddengoed aftreken. Voor extra kleding en beddengoed geldt dat een vast bedrag aftrekbaar is. In 2024 is dat bedrag €350. Tenzij je kunt aantonen dat je daadwerkelijke kosten hoger zijn dan €700. In dat geval mag je in 2024 €875 als kosten hiervoor opgeven.
Let op: het bedrag dat aftrekbaar is geldt per persoon en voor een heel jaar. Als je bijvoorbeeld vanaf 1 oktober extra kosten hebt gemaakt, dan neem je 3/12 deel van het aftrekbare bedrag.
Behandeling vs. begeleiding
Zoals je ziet in het bovenstaande lijstje is het met name alles wat in verband staat met behandelingen wat aftrekbaar is. Ongetwijfeld zul je ook vele kosten maken voor begeleiding. Denk aan bijvoorbeeld (vervoer naar) een logeerhuis, speciale BSO, medisch kinderdagverblijf of speciaal onderwijs. Dergelijke kosten zijn dus niet aftrekbaar in je inkomstenbelasting, tenzij ze bovenstaand specifiek benoemd worden. Heeft jouw kind begeleiding of behandeling vanuit de jeugdwet? Dan kan je proberen via de gemeente een vergoeding voor het vervoer te krijgen.
Conclusie
Blijf bij zorgkosten altijd goed opletten of de zorgkosten ook voor Belastingdienst als zorgkosten worden gezien, en onder welke voorwaarden deze aftrekbaar zijn. Voor behandelingen is dit grotendeels het geval, voor begeleiding in mindere mate. Raadpleeg bij twijfel de website van de Belastingdienst en/of de linkjes die in dit artikel zijn benoemd.