Een kind met autisme heeft vaak meer rust en structuur nodig dan andere kinderen. Toch kan het lastig zijn om precies te weten wat je nodig hebt om structuur te bieden aan een kind met autisme. Denk aan een vast ritme, duidelijke afspraken en handige hulpmiddelen die de dag voorspelbaar maken. In deze blog ontdek je vijf belangrijke onderdelen voor structuur bij autisme, zodat je kind en jij met meer vertrouwen en minder stress door de dag komen thuis.
Wat heb je nodig om structuur te bieden aan een kind met autisme?
Vraag jij je af wat je nodig hebt om structuur te bieden aan je kind met autisme? Hieronder ontdek je 5 belangrijke onderdelen:
1. Een visueel dagschema of planbord
Kinderen met autisme hebben vaak baat bij het op voorhand zien wat er gaat gebeuren. Een planbord met pictogrammen is daarom een ideale manier om structuur bij autisme thuis te realiseren. Door de verschillende activiteiten visueel weer te geven (opstaan, ontbijten, naar school, huiswerk, vrije tijd, enzovoort), hoeft je kind niet telkens verbaal te horen wat de volgende stap is. Bovendien kan je kind zelf kijken wanneer een activiteit is afgerond en wat er nu volgt. Dit geeft niet alleen rust, maar bevordert ook de zelfstandigheid.
Handige tip: Begin met een paar basisactiviteiten als de ochtend- en avondroutine, en breid het schema uit zodra je kind eraan gewend is.
2. Duidelijke regels en afspraken
Naast een visuele planning is het essentieel om heldere regels te hebben over wat wel en niet mag. Dit hoeven geen strenge, inflexibele voorschriften te zijn, maar eerder afspraken die zorgen voor consistentie. Bijvoorbeeld: “We ruimen eerst de tafel af voordat we gaan spelen,” of “Iedereen die aan tafel zit, zet zijn telefoon op stil.” Zulke afspraken zijn voor een kind met autisme een houvast, omdat zij exact weten wat er van hen verwacht wordt. Het voorkomt ook discussies en onverwachte wendingen in de dag.
Handige tip: Verwerk deze regels bij voorkeur in een visueel overzicht, zodat je er minder vaak over hoeft te praten en je kind ze zelf kan inzien wanneer nodig.
3. Vaste routines en rituelen
Of het nu gaat om de volgorde van aankleden in de ochtend of de manier waarop jullie het avondeten afsluiten: vaste routines werken geruststellend voor kinderen met autisme. In plaats van dat iedere dag opnieuw moet worden uitgevonden, weet je kind precies in welke volgorde de taken horen. Dit vermindert angst voor het onbekende en maakt de kans op verzet of driftbuien kleiner.
Hoe dit er in praktijk uit kan zien? Houd altijd dezelfde volgorde aan bij het naar bed gaan: pyjama aantrekken, tanden poetsen, een verhaaltje lezen en dan pas het licht uit. Zo wordt bedtijd een voorspelbaar, rustig moment in plaats van een bron van strijd.
4. Een veilige ruimte om te ontprikkelen
Zelfs met de beste planning en afspraken kan je kind soms overprikkeld raken. Dan is het belangrijk om een veilige, rustige plek in huis te hebben waar hij of zij zich even kan terugtrekken. Dit hoeft geen grote kamer te zijn; een hoekje met kussens of een zachte deken kan al voldoende zijn. Sommige kinderen vinden diepe druk (bijvoorbeeld via een verzwaringsdeken of een stevige knuffel of massage) prettig, omdat het de hersenen een gevoel van veiligheid geeft: “Je bent veilig, je hoeft even niks.”
Waarom is dit zo belangrijk?
Wanneer je kind een plek heeft om te ontprikkelen, voorkom je dat spanningen zich opstapelen tot een meltdown. Zie het als een mini-pauze waarin de zintuigen tot rust kunnen komen, zodat je kind daarna weer bij de gezinsactiviteiten kan aansluiten.
5. Consistente communicatie en zo min mogelijk woorden bij boosheid
Als je met je kind praat, probeer dan helder en beknopt te zijn. Kinderen met autisme kunnen moeite hebben met lange zinnen vol nuances. Daarom is het beter om korte en duidelijke instructies te geven, bijvoorbeeld: “Ga je schoenen pakken,” in plaats van “We moeten zo nog naar de bakker, dus kun je misschien je schoenen eens gaan pakken?”
Belangrijk om te onthouden in conflictsituaties:
Tijdens een driftbui of meltdown kan je kind geen extra prikkels verwerken. Praten, sussen of ruzies uitpraten op dat moment verergert de situatie vaak alleen maar. Wacht tot je kind in een veilige omgeving (voor alle partijen) tot rust is gekomen en evalueer dan, indien mogelijk, samen wat er is gebeurd en hoe jullie het de volgende keer anders kunnen aanpakken. Dit is een cruciaal onderdeel van structuur bij autisme: je kind weet dan precies dat er ná de onrust wel ruimte is om alles te bespreken, maar pas als het hoofd weer wat leeg is.
Ontdek meer tips om structuur te bieden aan een kind met autisme
Kortom, wat heb je nodig om structuur te bieden aan een kind met autisme? Met een visueel dagschema, duidelijke afspraken en een vast ritme geef je je kind de rust die het nodig heeft. Een veilige plek om te ontprikkelen en duidelijke, beknopte communicatie vullen dit plaatje aan, zodat jullie als gezin minder stress en meer gezamenlijke momenten van ontspanning ervaren. Wil je nog meer praktische adviezen en handvatten om de dag voorspelbaar en rustgevend te maken?
